Chúng ta luôn đặt ra cho mình rất nhiều mục tiêu, song trên bước đường theo đuổi chúng, phải chăng bạn đã đánh mất giá trị tự thân của cuộc sống? Lao đầu vào việc theo đuổi mục đích là trở thành nô lệ của mục đích. Thỉnh thoảng dừng lại để nhìn lại mình, khi ấy, chúng ta mới thật sự là chủ nhân của chính mình.
Ngồi nói chuyện với một thầy giáo du học ở Đức về cuộc sống du học của thầy, thầy nói: “Ở Đức, vì chương trình học còn có một số vấn đề về thích nghi, nên một số người đến du học phải ở đến mười năm mới lấy được bằng tiến sĩ”.
“Wa! Lâu đến vậy sao”. Với một thanh niên mới 20 tuổi như em mà nói, 10 năm nữa chẳng phải là đã nửa đời người rồi sao?” – Tôi nói.
Thầy cười cười, nói: “Sao em lại cảm thấy như vậy là rất “lâu”?
Tôi đáp: “Đợi lấy được bằng tiến sĩ về nước, rồi đi dạy hay công tác, lúc đó đã ba, bốn mươi tuổi rồi còn gì!”
“Cứ cho là em không đi Đức học, thì rồi một ngày, em cũng sẽ phải đến ba, bốn mươi tuổi phải vậy không?” – Thầy hỏi.
“Dạ đúng rồi!” – Tôi đáp.
“Em đã hiểu ý tôi muốn nói gì chưa?”
Tôi ngơ ngác nhìn thầy không hiểu.
“Cuộc sống là không chờ đợi, không có giai đoạn quá độ, mười năm ở Đức cũng là một phần của cuộc sống kia mà!” – Thầy trầm tư sâu sắc nói.
“A! Em hiểu rồi!”
Lời nói đó của thầy đã ảnh hưởng rất lớn đến tôi, đã giúp tôi hiểu được một triết lý sống và giá trị rất quan trọng.
Trước đó, công việc rất bận, một cậu em hỏi tôi: “Anh phải bận cho đến lúc nào?”
“Tôi phải bận cho đến lúc nào? Hay nói cách khác, đến lúc nào thì tôi mới hết bận?” – Tôi tự hỏi.
“Bận rộn cũng là một phần của cuộc sống, vấn đề là ở chỗ, mình có thích “bận” như vậy không. Nếu thích thì ta cứ tiếp tục bận, chẳng phải sao?” – Tôi bổ sung.
Với tôi mà nói, bận rộn không phải là “giai đoạn quá độ” của cuộc sống, mà là một phần cuộc sống rất quan trọng. Có rất nhiều người thường than trách: “Công việc bận rộn quá, đợi hết chuyến bận này rồi tôi sẽ thế này, thế kia, v.v…”. Thế là, những thời khắc quý báu vốn thuộc một phần của cuộc sống bị xem là “giai đoạn quá độ” và chờ đợi.
“Ráng đợi đi! Ráng chịu đựng đi! Ta phải ráng cắn răng chịu để cho qua “giai đoạn quá độ này”! Khi suy nghĩ đó khởi lên, cuộc sống của chúng ta đã mất bớt đi một phần.
“Cuộc sống không có giai đoạn quá độ, không thể chờ đợi”. Lúc này, lời của thầy bỗng vang rõ mồn một bên tai tôi. Thế nên, tôi luôn nỗ lực để mình yêu thích mỗi một giai đoạn của cuộc sống, mỗi một quãng đời trong cuộc sống, vì rằng, tự thân mỗi giai đoạn đó chính là cuộc sống, cuộc sống không bao giờ quay trở lại.
Đạo Luận dịch (theo Nhật thường đích Phật tâm của Lý Vân Phong)
LẠM BÀN
Nhịp sống tất bật với những vất vả lo toan cơm-gạo-áo-tiền, tương lai, sự nghiệp, đã khiến chúng ta quay cuồng trong vòng xoay cuộc đời vô định chỉ. Đôi khi tình cờ gặp nhau, hỏi thăm sức khỏe vài câu, rồi hỏi dạo này thế nào, “bận rộn” là câu trả lời hầu như thường trực khi được người khác hỏi. Nhưng bận việc gì thì nhìn lại dường như chúng ta cũng không biết. Với tâm thức “bận” không định hình đó làm chúng ta mất đi rất nhiều cơ hội để được sống thật sự là mình. Không có thời gian nhàn rỗi cho những ngày cuối tuần gặp mặt bạn bè, dẫn con cái đi dạo chơi hay đọc vài trang sách, nhưng chúng ta đã làm được gì trong những lúc “bận rộn” đó? Thật khó trả lời cho cụ thể rõ ràng.
Bốn mùa xuân-hạ-thu-đông cứ như thế trôi qua trong sự bận rộn. Ngày mai chúng ta về quê chơi nhé? Thôi, để hôm khác nha, mình bận lắm! Bố mẹ ơi, cuối tuần dẫn con tới công viên thả diều chơi nha? Bận lắm con ơi, để khi nào rảnh bố mẹ sẽ dắt con đi! Lâu ngày không gọi điện về thăm cha mẹ, nhấc máy lên định gọi nhưng lại thôi, để khi nào về thăm luôn thể. Có quá nhiều lý do để chúng ta không thực hiện những điều đang đến với mình trong giờ phút hiện tại, để rồi khi trôi qua, chúng ta cảm thấy có gì đó ray rứt hối tiếc. Buông bỏ công việc xuống, thỉnh thoảng về quê, nơi cánh đồng bát ngát thẳng cánh cò bay, gặp lại những người bạn nối khố xưa kia, hồi cùng tát ao bắt cá hay trộm xoài, thả diều; trút công việc xuống, dẫn con đi chơi, tham quan thắng cảnh, hay tham gia sinh hoạt dã ngoại; dành chút thời gian gọi điện thăm bố mẹ, gặp mặt bạn bè, bảo đảm với bạn rằng bạn sẽ cảm thấy thật sự có nhiều hạnh phúc và tâm đắc đến bất ngờ mà không phải mất mát một cái gì cả giữa cuộc sống nơi thành phố phồn hoa hối hả như hôm nay. Thời gian đối với bạn, có lẽ, là vàng ngọc, nhưng bạn sẽ cảm thấy hối tiếc khi có của cải giàu sang mà tâm hồn càng ngày như một cỗ máy; bạn sẽ hối tiếc cho những lần bỏ lỡ cơ hội làm cho tâm hồn nhuận thắm tình thương, gắn kết tình người. “Cuộc sống không chờ đợi” để bạn làm xong một việc gì đó rồi mới sống thật sự, công việc có thể xong nhưng nếu tâm bạn không “xong” thì không bao giờ bạn có thể cảm nhận được cuộc sống mầu nhiệm đang diễn ra hàng ngày hàng giờ quanh bạn được. Chờ đợi, và xem cuộc sống có một “giai đoạn quá độ” bạn sẽ không bao giờ có được một bến đỗ bình yên trong cuộc sống, bạn sẽ chẳng bao giờ cảm nhận được sự ấm ấp, thân thiện, chia sẻ và quan tâm, những cái được xem là dưỡng chất tâm hồn nuôi lớn trái tim yêu thương. Thử một lần “không chờ đợi cuộc sống” đi, bạn sẽ nhận ra rằng cách sống và cách nhìn đời của bạn thay đổi rất nhiều, tâm hồn của bạn sẽ được một lần gột rửa tinh sạch những bụi trần bận rộn.
Lâu rồi không điện về thăm bố mẹ, hãy điện về thăm, bạn sẽ nghe thấy giọng nói, tiếng cười hay những âu lo phiền muộn của ông bà như một niềm chia sẻ. Ông bà sẽ thật sự hạnh phúc vì sự quan tâm của bạn. Bạn bè, người thân bao năm không gặp, thông qua một cuộc gọi hay một lần về thăm, bạn sẽ thấy tình thân và tình bằng hữu thật quan trọng và cần thiết đến dường nào.
“Cuộc sống không chờ đợi”, chờ đợi, rồi định nghĩa cuộc sống có một giai đoạn quá độ bạn sẽ chẳng bao giờ hiểu được thế nào là hạnh phúc ngay bây giờ và ở đây. Ray rứt về quá khứ hay vọng cầu về tương lai sẽ biến chúng ta thành những nô lệ đáng thương và chúng ta sẽ là những kẻ cùng tử khi đang sống trong thực tại nhiệm mầu. Theo đuổi bằng cấp, hay tự lừa dối mình bằng những mỹ từ phương tiện tùy duyên, tự tâm không một lần cứu xét, ngoại vụ thì nghĩ cách tìm cầu, rồi hò hẹn với cuộc tu, từ từ rồi tu, giờ chưa phải lúc, cứ thế mà chúng ta lao đầu vào “lửa” như con thiêu thân. Đến khi nào mới là lúc phải tu? Mười năm hay hai mươi năm sau? Vậy có khác nào chúng ta đi tìm hạnh phúc, mà chắc gì sẽ là hạnh phúc. Chúng ta đang sống trong hạnh phúc sao lại phải đi tìm hạnh phúc?! Hạnh phúc không phải là đối tượng để tìm kiếm mà hạnh phúc ở ngay trên mỗi bước đường, mỗi giai đoạn của cuộc sống. Buông bỏ những ảo tưởng, những “đợi chờ”, hạnh phúc sẽ mỉm cười với bạn. Hẹn hò với cuộc sống là đồng nghĩa với bạn đang quay lưng chối từ hạnh phúc.
Mỗi chúng ta ai cũng đang sống trong bận rộn, với nhiều khát vọng nơi cuộc sống bề bộn này. Thế nên, đôi khi hãy buông bỏ tất cả những gánh nặng xuống, nhìn lại mình, cho đến khi nào ta cảm nhận được thế nào là “Tự do là ung dung trong ràng buộc, hạnh phúc là tự tại giữa khổ đau”, lúc đó ta mới thật sự tận hưởng được hương vị của cuộc sống, hương vị mà nếu để mất đi chúng ta thật khó tìm lại được, vì một lẽ rất giản đơn “Cuộc sống không bao giờ chờ đợi”.
Thích Đạo Luận
Tập san Pháp Luân - số 75, tr22, 2010]