Vai trò của truyền hình ở Ấn Độ rất lớn. Người dân Ấn Độ, từ bé đến người già đều dành nhiều giờ cho việc xem truyền hình hàng ngày. Do đó, Ấn Độ có rất nhiều kênh truyền hình...
ĐĐ. Thích Nguyên Lộc là một tăng sinh đã du học ở Ấn Độ hơn 3 năm, nhân dịp thầy về nước để làm visa cho khóa học tiến sĩ tiếp theo, người viết phụ trách chính mảng truyền thông của Pháp Luân đã gặp và hỏi thầy một số thông tin về truyền hình Ấn Độ nói chung và truyền hình Phật giáo ở Ấn Độ nói riêng. Dưới đây là cuộc trao đổi ý kiến:
Hỏi: Thưa thầy, truyền hình có vai trò như thế nào ở Ấn Độ?
Thầy Nguyên Lộc (TNL): Vai trò của truyền hình ở Ấn Độ rất lớn. Người dân Ấn Độ, từ bé đến người già đều dành nhiều giờ cho việc xem truyền hình hàng ngày. Do đó, Ấn Độ có rất nhiều kênh truyền hình. Ấn Độ chiếu nhiều chương trình do họ tự sản xuất, các chương trình nước ngoài trên các kênh truyền hình Ấn Độ thấp hơn nhiều so với truyền hình ở nước ta. Ở Ấn Độ, bên cạnh các kênh truyền hình của nhà nước, còn có nhiều kênh truyền hình của các tổ chức, hội đoàn, công ty tư nhân.
Hỏi: Về mặt kỹ thuật, truyền hình Ấn Độ sử dụng phương thức nào để truyền tín hiệu đến người xem?
TNL: Truyền hình ở Ấn Độ hiện còn dùng rất ít phương thức phát sóng mặt đất qua các tháp anten như ở nước ta. Tôi thấy khán giả truyền hình Ấn Độ rất ít dùng anten xương cá ngoài trời hay anten W của TV, mà thường dùng truyền hình cáp hữu tuyến và truyền hình vệ tinh DTH (direct to home) kỹ thuật số, dùng chảo anten thu đường kính khoảng 60 w. Tất nhiên, xem truyền hình qua các phương thức này thì phải trả tiền cho phần lớn kênh. Nhưng bù lại, khán giả truyền hình Ấn Độ xem được nhiều kênh.
Hỏi: Truyền hình Ấn Độ hẳn có nhiều kênh của các Tôn giáo?
TNL: Đúng vậy. Số kênh của các Tôn giáo chiếm tỷ lệ cao trên các hệ thống truyền hình cáp và vệ tinh tại Ấn Độ; người ta có thể xem được nhiều kênh của Ấn Độ giáo, Hồi giáo, Đạo Silk, Kỳ-na giáo, các giáo phái Yoga và cả kênh truyền hình của đạo Tin Lành. Phần lớn các kênh Tôn giáo đều nói tiếng bản xứ (tiếng Hindi), một số chương trình nói tiếng Anh. Riêng kênh truyền hình của Tin Lành God TV thì dùng hoàn toàn tiếng Anh.
Suốt thời gian theo học, tôi thường xuyên ở trường, ít đi đây đó, nên nhận xét có thể phiến diện. Tôi chưa được xem một kênh truyền hình Phật giáo nào ở Ấn Độ, dù rằng qua Internet, tôi được biết có một kênh truyền hình Phật giáo phát qua vệ tinh từ Sri Lanka, phủ sóng cả khu vực Nam Á, có thể do ở Ấn Độ còn ít tín đồ theo đạo Phật nên các công ty truyền hình cáp hữu tuyến không truyền lại vì có ít người xem mà các kênh truyền hình cáp hầu như được phát tùy theo nhu cầu của khán giả.
Hỏi: Thưa thầy, nội dung chính của các kênh truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ là gì? Phải chăng nội dung chủ yếu là truyền đạo?
TNL: Nội dung của các kênh truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ rất đa dạng, trong đó truyền đạo chỉ là một trong những mục tiêu. Nhiều kênh truyền hình có nội dung phục vụ cho việc tu tập, nghĩa là dành cho khán giả là người đã theo đạo và có thể là ngoan đạo.
Các chương trình của các kênh truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ rất khác nhau, có kênh có nhiều chương trình thực hiện rất công phu, thí dụ, họ có khả năng truyền hình trực tiếp những đám rước kiểu Ẩn Độ giáo trên đường phố, có kênh chiếu nhiều phim Tôn giáo, nhưng cũng có kênh chỉ có một vị tu sĩ thuyết giảng suốt ngày đêm. Để thực hiện chương trình kiểu này, nói cho vui nhưng vẫn có thể có trong thực tế, là diễn giả có thể kiêm cả nhiệm vụ cameraman, tức là trong phim trường khi thu hình chương trình chỉ có một người. Diễn giả đặt camera trên chân, điều chỉnh khung hình phù hợp rồi tiến vào ngồi trước ông kính để thuyết giảng… không giới hạn thời gian.
Cũng có những chương trình “một người” tương tự, nhưng vị tu sĩ không thuyết giảng mà thực hiện các động tác yoga để hướng dẫn khán giả tập theo. Nói chung, nhiều chương trình truyền hình thực hiện đơn giản ít tốn kém mà vẫn có đông người xem. Truyền hình Tôn giáo tại Ấn Độ là một phương tiện hỗ trợ đắc lực trong việc tu tập, hành đạo, chứ không đơn thuần là một công cụ truyền giáo.
Hỏi: Thưa thầy, Phật giáo Tây Tạng tại Ấn Độ có kênh truyền hình riêng không ạ?
TNL: Tôi không thể trả lời câu hỏi này vì tôi chưa được xem chứ không chắc là không có. Vả lại truyền hình cáp là phương thức truyền dẫn mang tính địa phương cao, do đó, nơi có nhiều tu sĩ, cư sĩ Tây Tạng cư trú vẫn có thể có kênh truyền hình phục vụ cho cộng đồng. Tôi có dịp xem tin tức về hoạt động của các chức sắc Tây Tạng tạm cư trú trên lãnh thổ Ấn Độ chiếu trên một kênh truyền hình trong một dịp đi về phía Bắc Ấn.
Hỏi: Trên các kênh truyền hình của chính phủ có các chương trình Tôn giáo không ạ?
TNL: Có và có rất nhiều, chính phủ Ấn Độ ủng hộ hoạt động của các Tôn giáo nên thường xuyên đưa tin, phóng sự về hoạt động lễ hội các Tôn giáo, kể cả Phật giáo. Trên các kênh truyền hình tư nhân, hội đoàn cũng vậy, có thể nói màu sắc Tôn giáo in đậm lên truyền hình Ấn Độ nói chung.
Hỏi: Các kênh truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ phát triển như vậy, thì hoạt động phát hành đĩa hình, đĩa âm thanh Tôn giáo của họ có vì thế mà không phát triển?
TNL: Ngược lại, hoạt động thực hiện và phát hành đĩa tiếng và đĩa hình Tôn giáo ở Ấn Độ rất phát triển và nó phát triển một cách hỗ tương với truyền hình. Nhiều chương trình truyền hình Tôn giáo sau khi phát sóng được ghi lại trên đĩa và đem bán. Họ có những shop DVD, CD, VCD chuyên về các chương trình Tôn giáo, số người mua về xem cũng rất đông đảo; xem truyền hình chỉ xem qua một lần, muốn xem lại phải canh theo giờ đài phát lại, còn mua đĩa thì có thể xem lại bất cứ lúc nào. Do vậy, có thể sau khi xem một chương trình Tôn giáo TV, tín đồ tìm mua lại đĩa chương trình đó để lưu trữ, xem đi xem lại. Nói đĩa DVD, VCD các chương trình Tôn giáo phát triển hỗ tương với truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ là vì vậy.
Hỏi: Các kênh chương trình Tôn giáo ở Ấn Độ có phản ánh mâu thuẫn giữa các Tôn giáo ở Ấn Độ?
TNL: Tôi không có nhiều thì giờ để xem thường xuyên các chương trình truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ, nên không thể đưa ra câu trả lời chính xác, nhưng dường như không thấy hiện tượng các Tôn giáo công kích nhau trên truyền hình. Đài của Tôn giáo nào chỉ đề cập đến Tôn giáo đó, không kích thích xung đột, mâu thuẫn. Hơn nữa, điều đó chính phủ cũng ngăn cấm.
Tôi nghĩ truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ đem lại sự thông cảm giữa các Tôn giáo nhiều hơn là mâu thuẫn, chia rẽ.
Hỏi: Thầy nghĩ gì về việc trên truyền hình ở Ấn Độ, đạo Tin Lành có kênh phát sóng, trong khi Phật giáo thì thầy chưa thấy?
TNL: Tất nhiên, đó là điều rất đáng tiếc, nhưng tôi nghĩ là Phật tử Ấn Độ sống giữa môi trường đầy ắp các kênh truyền hình Tôn giáo thì có lẽ không phải Phật tử Ấn không ý thức được vai trò, sự cần thiết của một hay thậm chí nhiều kênh truyền hình Phật giáo. Có lẽ giới Phật giáo Ấn Độ gặp phải một khó khăn nào đó. Đạo hữu là người có kinh nghiệm trong hoạt động truyền hình, thì nếu rơi vào trường hợp vì không có khán giả, các công ty truyền hình cáp không phát sóng kênh truyền hình Phật giáo nên Phật giáo Ấn Độ không thể thành lập kênh truyền hình riêng thì Phật giáo Ấn Độ có thể tìm cách nào để giải quyết không?
Minh Thạnh (MT): Thực ra, chưa chắc kênh truyền hình của đạo Tin Lành có khán giả mà họ vẫn phát sóng được trên hệ thống truyền hình cáp. Có thể công ty truyền hình cáp không trả tiền mua bản quyền kênh truyền hình Tin Lành. Mà ngược lại, kênh truyền hình Tin Lành có thể phải trả tiền thuê công ty truyền hình cáp phát. Có thể Phật giáo Ấn Độ chưa sẵn sàng cho một việc như thế, hoặc Phật giáo Ấn Độ có thể thuê phát ở một vệ tinh có nhiều thuê bao truyền hình trả tiền, thì lúc đó người xem có thể thu kênh truyền hình Phật giáo mà không phải tốn tiền thuê bao, có thể Phật giáo Ấn Độ chưa đủ khả năng tài chính chăng?
TNL: Tôi sẽ tìm hiểu thêm để xem có kênh truyền hình Phật giáo nào ở Ấn Độ không, nhưng tôi tin tưởng rằng sớm muộn gì thì Phật tử Ấn Độ cũng có kênh truyền hình. Nhìn thấy số lượng kênh truyền hình Tôn giáo quá nhiều ở Ấn Độ, tôi nghĩ tài chính không phải là vấn đề lớn.
Hỏi: Thầy có liên hệ gì giữa sự phát triển truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ và Phật giáo ở Việt Nam?
TNL: Các kênh truyền hình Tôn giáo ở Ấn Độ đã góp phần quan trọng vào công việc xây dựng đạo đức cho xã hội Ấn Độ, xây dựng đời sống tâm linh cho người dân Ấn Độ. Đóng góp đó rất lớn và rất đáng học tập.
Tôi nghĩ rằng trong điều kiện Việt Nam đã có nhiều kênh truyền hình xã hội hóa, liên kết giữa các đài truyền hình và các công ty tư nhân, thì Phật giáo Việt Nam nên nghĩ đến khả năng xây dựng kênh truyền hình.
Minh Thạnh
[Tập san Pháp Luân - số 64, tr88, 2009]