Về linh hồn

Hỏi: Tôi có một người bạn chơi với nhau từ hồi cấp II, nhưng bạn ấy đã qua đời cách đây hai tháng do bị chết đuối. Không biết là linh hồn bạn ấy hiện giờ đang ở đâu? Mẹ bạn ấy đi xem bói, mấy bà lên đồng bảo là bạn ấy vẫn còn ở dưới hồ và bảo phải gởi giấy tiền vàng bạc xuống cho bạn ấy. Có nên tin và làm theo lời họ hay không? Theo tôi thấy thì có một số vấn đề họ nói cũng đúng, chẳng hạn như tôi bị đau đầu lâu ngày chữa trị không bớt, đi xem bói thì người ta bảo có người âm theo, cần phải cúng nhà lầu, xe hơi bằng giấy thì mới lành bệnh. Quả thật sau khi cúng xong thì chứng đau đầu của tôi giảm đi nhiều. Tôi bây giờ đang hoang mang là không biết có nên tin những ông đồng bà cốt hay không? Mong BBT Pháp Luân vui lòng giải đáp giùm những nghi vấn của tôi.

Đáp: Thưa bạn, bạn hỏi chúng tôi là hiện giờ linh hồn người bạn của bạn đang ở đâu, vấn đề này thì chúng tôi không thể nào biết được. Với con mắt bình thường của chúng ta thì không thể nào biết được điều này. Chỉ những bậc thánh nhân, những người có khả năng đặc biệt, thấu suốt được dòng sinh mệnh trong ba đời, quá khứ, hiện tại và vị lai của chúng sanh mới có thể biết được điều này mà thôi. Những người như thế thì thật là hiếm hoi. Theo luật nhân quả và nghiệp báo thì sinh mạng của mỗi người chịu sự ảnh hưởng, tác động của những nghiệp nhân do chính người đó tạo ra trong quá khứ cũng như trong hiện tại. Nghiệp tức là những hành động, những lời nói có chủ tâm, có sự chi phối của ý thức do chính con người tạo ra và một khi đã diễn ra rồi thì chúng kết thành một nguồn sức mạnh vô hình chi phối trở lại người đó. Và dòng sinh mệnh của chúng sinh không phải chỉ có giới hạn trong đời sống hiện tại mà là một chuỗi những kiếp sống vô cùng vô tận, và giữa những kiếp sống ấy có một sự liên hệ mật thiết với nhau, đó chính là nghiệp thức. Khi thân thể vật lý của con người chết đi thì thần thức của họ chuyển qua một hình thức khác gọi là thân trung ấm, và thân trung ấm này sẽ tùy theo nghiệp lực mà đi đầu thai. Tuy nhiên, thời gian tồn tại của thân trung ấm thì không cố định, cũng tùy theo nghiệp lực của mỗi chúng sanh, có khi là một ngày, một tuần, một tháng, một năm… hay là hàng trăm năm. Và chỉ trong giai đoạn của thân trung ấm thì người đó mới có sự liên hệ với những người còn sống qua tâm thức. Còn khi đã đầu thai qua một đời sống khác thì sự liên hệ này rất ít, chỉ có trong những trường hợp đặc biệt mà thôi. Trong giai đoạn tồn tại với thân trung ấm thì con người không còn mang thân thể vật lý như một con người nữa mà là một dạng của thần thức, nói một cách nôm na là linh hồn. Linh hồn ấy ăn những gì và mặc những gì? Dùng hết sức tưởng tượng của mình chúng tôi cũng không thể nào hình dung ra được, nhưng biết chắc một điều là không như lối sống của người thường chúng ta. Cứ xét ngay trong thế giới của chúng ta, nếu chúng ta đi từ một xứ nóng đến một xứ lạnh thì những áo quần xứ nóng mà chúng ta mang theo đã không thể phù hợp, tiền tệ của một quốc gia này đem sang một quốc gia khác đã là khó lưu hành rồi, huống gì là từ cõi dương sang cõi âm, làm sao mà giống nhau được. Vả lại, khi chúng ta cúng đồ mã cho người đã khuất, chúng ta đốt nó đi, chỉ còn lại một đống tro tàn thì còn dùng vào đâu được nữa. Theo chúng tôi thấy, việc đốt vàng mã chỉ có một ý nghĩa duy nhất đó là thể hiện tấm lòng của người sống đối với người đã mất, và nhờ đó mà người sống được an ủi phần nào và nếu người đã khuất đang còn là thân trung ấm thì có thể cảm nhận được tấm lòng của người dâng cúng, nhờ vậy mà bớt lạc lõng, bơ vơ. Đã gọi là thể hiện tấm lòng thì thiếu gì cách, sao lại phải đốt vàng mã? Người sống có thể vì người đã mất mà làm các việc thiện rồi hồi hướng phước đức ấy cho họ. Thay vì đem tiềm mua giấy áo, vàng mã, thì dùng tiền ấy để mua áo quần, thực phẩm bố thí cho những người nghèo khổ, thiếu thốn, những người hoạn nạn, ốm đau không nơi nương tựa và hồi hướng phước đức cho người quá cố, như thế thì có nhiều lợi ích thiết thực hơn, cả người còn, kẻ mất đều được lợi lạc.

Ở đây chúng tôi chỉ không tán thành việc đốt vàng mã, còn việc cúng giỗ thì lại khác. Đấy là một việc mà người thân của những người quá cố nên làm. Tại sao vậy? Tại vì cúng giỗ người đã khuất, ngoài việc thể hiện tấm lòng của người sống đối với người đã mất, nó còn có ý nghĩa khác nữa, đó là dịp để mọi người sum họp bên nhau, hồi tưởng lại những kỷ niệm đối với người quá cố và còn là một hình thức để giáo dục thế hệ trẻ về tình cảm gia đình, về hiếu nghĩa, về đạo lý uống nước nhớ nguồn. Tuy nhiên việc cúng giỗ cũng nên biết chừng mực, hợp với lễ nghĩa, và đừng quá phung phí.

Vấn đề thứ hai trong câu hỏi của bạn là bạn cảm thấy lời nói của thầy bói, của ông đồng bà cốt cũng có những linh nghiệm, như trường hợp căn bệnh đau đầu của bạn. Thưa bạn, đứng về phương diện khoa học mà phán xét thì bệnh tình của con người thường xuất phát từ hai nguyên nhân chung, đó là yếu tố sinh lý và yếu tố tâm lý. Có những rối loạn sinh lý dẫn đến bệnh tật, có những bất ổn về tâm lý cũng dẫn đến bệnh tật, và đôi khi là sự kết hợp của những rối loạn sinh lý và tâm lý mà gây nên bệnh tật. Trong trường hợp của bạn thì chúng tôi nhận thấy căn bệnh đau đầu của bạn có thể thiên về nguyên nhân tâm lý nhiều hơn. Hay nói cách khác là từ tâm bệnh dẫn đến bệnh đau đầu. Ở đây chúng tôi không biết rõ về bạn, không biết bạn đã làm những gì trong quá khứ. Căn cứ vào vấn đề bạn đưa ra chúng tôi đoán rằng giữa bạn và người âm mà đã bám theo bạn (theo như lời thầy bói) hình như là đã từng có mối quan hệ với nhau, có ân oán gì đó với nhau. Có lẽ là bạn mang nặng nợ ân tình gì với người ấy khi người ấy còn sống và bạn chưa có cơ hội đền trả nên khi người ấy mất đi lòng bạn mang nặng nỗi dày vò, ân hận mãi không nguôi. Chính sự ân hận, dày vò này nó ám ảnh lấy bạn, làm cho bạn khổ tâm và lâu ngày đã trở thành chứng đau đầu. Mặc dù đã chữa trị nhưng vẫn không thuyên giảm vì tâm của bạn vẫn nặng lòng ân hận, khổ sầu nên khi uống thuốc vào, thuốc chỉ có thể ức chế cơn đau sinh lý trong giây lát mà thôi, khi thuốc hết khả năng hoạt dụng thì đau vẫn hoàn đau. Còn tại sao khi nghe lời thầy bói, cúng quảy và đốt nhà lầu xe hơi thì cơn bệnh thuyên giảm? Tại vì khi làm như vậy lòng bạn cảm thấy an ủi được phần nào, vì bạn nghĩ là bạn đã bù đắp được phần nào cho người đó, nên nhờ vậy mà lương tâm bạn bớt dày vò, ân hận, chính yếu tố tâm lý này đã làm cho sự đau đầu thuyên giảm chứ sự thật không phải là nhờ đốt xe hơi, nhà lầu mà người bám theo bạn buông tha cho bạn đâu. Có lẽ là vị thầy bói của bạn đã đoán biết được nguyên nhân về căn bệnh của bạn thông qua sự đàm thoại với bạn nên mới khuyên bạn cúng nhà lầu, xe hơi (chứ không chỉ là giấy tiền, vàng bạc bình thường như trường hợp người mẹ của bạn). Nhà lầu xe hơi bằng giấy ở đây chẳng qua chỉ là một phương tiện mà vị thầy bói đưa ra để bạn bày tỏ tấm lòng của bạn đối với người đã khuất mà thôi. Nếu là để thể hiện tấm lòng đối với người đã khuất để lương tâm bớt cắn rứt thì lẽ tất nhiên là bạn cần làm điều gì đó, nhưng theo chúng tôi thì đốt đồ mã đâu phải là biện pháp hay. Bạn có thể bố thí, cúng dường, tụng kinh cầu nguyện, và làm các việc phước thiện rồi hồi hướng phước lành ấy cho người quá vãng. Nếu quả thật bạn bị người âm ám hại làm cho bạn bị đau đầu, rồi nhờ cúng nhà lầu, xe hơi và người âm ấy nhận được nhà lầu xe hơi nên buông tha cho bạn, lý luận theo cách này thì thật chưa thuyết phục lắm. Như trên đã đề cập, sau khi thân hoại mạng chung thì người chết sẽ tồn tại dưới dạng thân trung ấm, và chỉ trong giai đoạn này mới có sự liên hệ và có thể gây ảnh hưởng đến người còn sống mà thôi. Một khi đã đầu thai rồi thì hầu hết là không còn có khả năng để duy trì mối liên hệ, ảnh hưởng được nữa, có chăng là chỉ trong những trường hợp đặc biệt mà thôi. Chẳng hạn một thân trung ấm đã đầu thai vào một thai nhi nằm trong bụng mẹ, thì thai nhi đó làm sao có khả năng để duy trì mối tương quan với những người thân thuộc kiếp trước của nó được. Nếu đã đầu thai làm người hay làm một loài nào đó thì việc cúng đồ mã phỏng có ích gì. Còn nếu đang trong giai đoạn thân trung ấm thì cũng đâu có thể sử dụng nhà lầu, xe hơi được. Đã không sử dụng được thì họ đòi xe hơi, nhà lầu bằng giấy mà làm gì?

Bây giờ chúng tôi xin bàn đến vấn đề là có nên hay không nên tin ông đồng bà cốt? Bạn thân mến, nếu lời nói của một đứa bé ăn xin mà có giá trị, có thể giúp ích cho chúng ta thì lời nói đó cũng đáng theo. Nếu những người có chức tước, có địa vị mà bảo chúng ta làm những việc có nguy cơ hại mình, khổ người thì cũng không đáng làm theo. Chính đức Phật đã dạy là ngay những lời do đức Phật nói ra cũng đừng vội tin. Hãy dùng lý trí để suy luận, dùng kinh nghiệm trong cuộc sống để xét đoán, và chỉ tin theo những gì thực sự hợp đạo lý, lễ nghĩa, và có thể đem lại niềm an vui, hạnh phúc cho mình và người. Những gì mà trái đạo lý, phản lễ nghĩa, có nguy cơ gây hại cho chính mình và làm khổ đau người khác thì không nên tin theo. Hãy tự tin ở chính mình, cuộc sống của chúng ta là do chính chúng ta quyết định. Làm lành thì được hưởng quả lành, làm việc bất thiện thì dù có nghe theo lời thầy bói, mời ông đồng bà cốt cúng ngày cúng đêm, đốt đến hàng chục tá đồ vàng mã thì cũng không thể nào tránh khỏi nghiệp quả bất thiện do chính mình đã tạo ra. Chúng tôi hy vọng là bạn sẽ đủ sáng suốt để chọn cho mình một lối sống lành mạnh và đủ tỉnh táo để quyết định những gì đáng tin theo và những gì không đáng tin theo, đừng quá tin tưởng một cách mù quáng, thiếu suy nghĩ. Thân chúc bạn sớm lành bệnh và có một cuộc sống an lành.

Thích Quảng Trí
[Tập san Pháp Luân - số 55, tr.88, 2008]