Ông già áo lam

Nhưng rồi đùng một cái ổng lại nhảy vô: “Theo ý tôi thì anh em nên nghĩ lại, chuyện này không nên làm như vậy, không nên làm như kia... vân vân và vân vân...”. Đã nhiều lần Vinh cùng vài anh em trong ban huynh trưởng muốn để ông già này “về hưu” cho rồi, nhưng ngặt một nỗi là cái anh Liên đoàn phó Chúc và cô nàng thủ quỹ Liên lại cứ năn nỉ và đề nghị ông già ở lại:
- Bác ở lại để đóng góp và chỉ dạy cho chúng con, vì ít nhiều bác cũng đã tham gia Gia đình Phật tử từ lâu. Nếu bác từ chức, chúng con khó tìm được người khác. Mà giả sử bên chi hội có một chú, một bác nào đó thương mà lãnh vai trò đó, nhưng lại không biết nhiều về tổ chức và cứ đưa ý kiến  tùm lum ra thì khổ cho tụi con.
Thủ quỹ Liên xen vô:
- Xin bác ở lại giúp chúng con. Đơn vị đang trong giai đoạn vừa củng cố vừa phát triển, mà bác ra đi thì chúng con như “con thiếu cha, nhà thiếu nóc”.

Một vài người trong ban phụ huynh nghe mùi tai, thông nhĩ, cũng đốc thêm vào, và rồi ông già lại đảm chức “bác gia trưởng” như cũ. Có người cho rằng: “Ông Bảy làm gia trưởng là đúng lý quá rồi, ổng không làm thì ai làm, biểu tui làm, tui biết gì đâu mà làm, lọt chọt tùm lum, tội nghiệp tụi nhỏ!”

Dĩ nhiên là Vinh không phải không thấy mấy điểm đó. Anh thừa biết rằng dù nay mình có học qua vài khóa huấn luyện thì cũng chỉ là người huynh trưởng mới toanh vừa bóc nhãn, so với cuộc đời áo lam của ông già ‘chùa’ thì mình thua xa thuộc loại tiểu hậu bối của ổng. Thật sự Vinh không có thành kiến gì nhiều với ông Bảy. Anh không quên những công lao của ông trong những ngày đầu đầy gian nan tái hoạt động của gia đình Phật tử này. Gọi là “tái” là vì trước đây nó đã hình thành, nhưng do một lý do nào đó Vinh không rõ, nó “ngủm củ tỏi”. Mãi đến ba năm sau, khi trong chi hội có sự tham gia của một hội viên mới là ông Bảy thì đề án gia đình Phật tử lại được gầy dựng. Lúc đó trong chi hội cũng không còn tin tưởng gì đề án này cho lắm, nhiều người cứ bàn ra:
- Thành lập thì dễ, duy trì mới khó! Chết ngắc một lần rồi, bây giờ tụi nhỏ thấy chùa là tránh ra, không biết làm sao gọi chúng lại đây.
- Tui nghe nói tụi nó lánh chùa vì chùa biểu tụi nó tu nhiều quá, khiến tụi nó ngán.
- Hổng phải, tại việc chùa mấy năm trước đây nhiều quá nên bọn nhỏ né tránh. Chỉ em nào thích Phật pháp mới còn đến. Đa số tụi trẻ đều ham chơi, vậy nên chúng có phụ làm thì mình cũng phải để chúng chơi một chút may ra còn giữ được, chứ biểu chúng làm hoài, đứa đang ở trong còn muốn xù nữa thì đứa đang ở ngoài làm sao nó chịu vô.
- Ôi thôi, cũng khó nói lắm. Cũng cùng tuổi trẻ mà trăm đứa trăm ý, trăm tính nết khác nhau, phần lớn là thích động nhiều hơn tĩnh, trong khi đây là hội Phật, để tụi nó quậy riết thì còn gì danh xưng Phật tử!
...

Không phải gì đến mười người mười ý nữa, mà có khi chín người cũng đến mười ý, nay thế này mai thế nọ, công việc trong chi hội cứ thế mà rối beng như mì sợi.

Nhưng rồi một ngày kia, ông Bảy tham gia vào chi hội. Ông kêu gọi thanh niên trẻ đã có thời đóng góp nhiệt tình với chi hội trở về. Chúc là một trong số đó. Rồi ông đề nghị gởi Chúc, Liên và vài em nữa đi học trại Lộc Uyển, cùng tham dự trại nọ trại kia để học hỏi cách sinh hoạt. Ông khuyến khích phụ huynh cổ động con em tham gia sinh hoạt gia đình Phật tử. Chẳng quản nắng mưa, gió tuyết, tuy tuổi đã ngoài 60 nhưng ông vẫn lặn lội đến với bọn anh. Từng chút một, từng ngày một, từng tháng một và đã hơn hai năm nay, ông cùng vài huynh trưởng tập sự ban đầu đã đưa gia đình Phật tử Quán Âm từ con số không trở thành một tập thể với 30 đoàn sinh và 7 huynh trưởng.

Nhưng có lẽ con người càng già thì càng trở nên thận trọng, còn trẻ thì tư tưởng hay phóng túng, cho nên giữa ông Bảy và nhóm của Vinh đôi khi có những ý kiến không thuận với nhau. Có lần, sau một buổi lễ, đơn vị anh thu được một ít tiền quỹ do bán bánh trái, chè nước trong buổi lễ. Sau khi cúng dường để chuẩn bị làm chùa một phần, phần còn lại sung vào quỹ, anh dự định cho anh em đi picnic ngoại ô một chuyến và nhân cơ hội đó khao quân ngoài trời cho vui, thì ông Bảy cản:
- Các con muốn đi chơi thì cuộc đi phải có ý nghĩa, chẳng hạn vài tháng nữa có trại Ban hướng dẫn tổ chức, mình có thể để dành tiền để đi chuyến đó. Còn bây giờ mình có đoàn quán thì cứ về đó sinh hoạt. Việc ăn uống các anh chị cũng nên giữ giới của người Phật tử cho các em noi theo, chứ mặc áo lam ra đồi, ra hồ ăn mặn coi không được chút nào!
Vinh cãi lại:
- Đâu có ăn mặn chú Bảy. Tụi con cho các em ăn chay mà, nhưng tính đi Eurodisneyland một chuyến cho các em vui, để các em hăng say hơn sau những ngày tháng đóng góp cho chi hội.
- Vé europdisney cũng đâu rẻ. Theo tui các anh nên cho các em chơi hay đi đâu đó cho có ý nghĩa. Vô trỏng dĩ nhiên là tụi nhỏ thích rồi, nhưng hao ngân quỹ mình quá!

Thế là “out” chuyến đi eurodisney lần đó. Một lần khác nhân ngày nghỉ lễ cuối năm, và anh em đề nghị tổ chức tiệc tất niên. Ý kiến xong xuôi đâu vào đó thì ổng lại đề nghị:
- Tất niên là việc các con muốn vui chơi một chút, tui cũng không phản đối. Nhưng mà sắp tới đây là ngày mùng 8 tháng 12 âm lịch, tức ngày đức Phật thành đạo, theo truyền thống thì đó là ngày Dũng. Vậy theo ý tui, các con nên tổ chức đi thăm viếng một trại dưỡng lão gần đây.

Thế là ban Liên đoàn và phụ huynh phải thuận theo ý ông Bảy, và đến chừng định ngày thì lại đúng vào ngày mà ban Liên đoàn định làm tất niên. Thế là cuối cùng ngày tất niên bị dời lại 2 tuần sau đó, và bữa tiệc tất niên cũng bị “giảm biên chế”, khiến Vinh, Khanh và vài ba huynh trưởng nữa mất hết hứng khởi.

***

Thật sự ông Bảy không phải là không thông cảm ý kiến của các anh em trong gia đình Phật tử, bởi chính ông cũng đã từng là đoàn sinh ngành Thiếu, rồi theo tổ chức mười mấy năm cho đến lúc lãnh vai trò Liên đoàn phó. Ngày nay huynh trưởng ở hải ngoại do những chuyển biến trầm nhiều hơn thăng của tổ chức, một đoàn sinh chỉ chừng bốn hoặc năm năm là phải gồng vai đeo lon Liên Đoàn Phó, có khi chưa qua trại huấn luyện A-dục nữa là khác. Thời ông làm gì có chuyện đó!

Hiện tại đưa ông lui về quá khứ hơn bốn mươi năm về trước, gợi ông nhớ lại những kỷ niệm vui nhiều hơn buồn với Gia đình Phật tử Chánh Thiện, mà với ông đó là một quãng đời vui vẻ nhất. Mỗi tuần đến ngày sinh hoạt, trong sân chùa không bao giờ vắng tiếng cười của anh chị em áo lam, từ một em Oanh Vũ đến một huynh trưởng cao niên đều hòa đồng trong tình đạo nghĩa đời. Rồi biến cố 75 xảy ra, đơn vị Chánh Thiện tan nát, các em ông lần lượt tan hàng vì phải gia nhập những đoàn thể khác, một vài trường hợp thì bỏ xứ ra đi. Trong giai đoạn tang thương ấy ông vẫn đi lại với chùa và vài ba em còn nặng tình với tổ chức. Có những trưa hè, anh em kéo nhau ra vườn chùa tìm một bóng râm nào đó ngồi vòng tròn tâm sự. Cái vòng tròn ngày xưa bao bọc cả sân chùa thì nay chỉ cần một bóng cây nhỏ cũng đủ che rợp. Còn vài người, ngồi nhắc kỷ niệm cũ, nhắc đàn em đứa còn đứa mất .

Rồi ông đã đưa gia đình ông rời quê hương ra đi, mười mấy năm lưu lạc, chật vật mưu sinh nơi xứ người đã lấp dần tâm tình nhớ thương của ông dành cho gia đình Phật tử. Bốn tiếng Gia đình Phật tử tưởng rằng đã đi vào dĩ vãng và có lẽ quãng đời còn lại của ông sẽ không bao giờ có dịp trông thấy màu áo lam và cái đoàn thể thanh thiếu niên trẻ mà suốt quãng đời thơ ấu đến thanh niên ông đã theo đuổi. Nhưng bỗng một ngày gia đình ông nhận được thư mời dự lễ Phật Đản của chi hội Phật giáo tại địa phương. Tại tỉnh ông ở không có chùa nên chi hội được tòa thị chính cho mượn một địa điểm để làm lễ. Trong dịp đó ông gặp Vinh. Hôm đó Vinh đã mời Khanh tham gia Gia đình Phật tử, nghe vậy ông liền hỏi:
- Bộ ở đây cũng có gia đình Phật tử sao?
Vinh vui vẻ trả lời:
- Dạ chưa chú Bảy, chúng con được sự khuyến khích của Thầy mỗi lần về làm lễ, nên cũng muốn lập gia đình Phật tử. Nhưng khó quá, con thì không biết gì nhiều mà các anh em thì không ai tham gia với chi hội, thành ra không lập được!

Sau lễ Phật đản, chi hội lại nhận được thơ mời dự trại gia đình Phật tử của Ban hướng dẫn. Lần ấy Khanh được Vinh rủ đi, và ông Bảy cũng đi theo. Ba ngày nơi đất trại, trong khuôn viên chùa, đồng phục áo lam của các trại sinh đã khiến nguồn tâm tư của ông dâng tràn. Dĩ vãng vui buồn kéo về dồn dập. Hình ảnh chùa cũ quê xưa chiếm trọn hồn ông. Chiếc áo lam ngày nào tưởng rằng không bao giờ được nhìn thấy thì nay ông lại được những đàn em khoác lên nơi xứ lạ quê người này. Bông sen trắng lại tiếp tục nở trên tuyết. Và từ đó, khi trở về địa phương ông hết lòng khuyến khích Khanh tham gia cùng Vinh. Ông vận động các phụ huynh nên cho con em tham gia Gia đình Phật tử. Ông gởi thêm vài đoàn sinh đi học trại huấn luyện Huynh trưởng Lộc Uyển để tạo nòng cốt cho đơn vị, đồng thời chấp nhận lãnh chức Bác Gia trưởng cho Gia đình Phật tử Quán Âm.

***

Thời gian gần đây ông thường hay đau ốm luôn, đôi lúc muốn giao vai trò Gia trưởng cho một phụ huynh khác trong chi hội đảm nhận giùm. Thêm nữa, bây giờ các anh em ý thức được nhiều, đã qua giai đoạn hình thành, đơn vị có phần vững chãi hơn xưa. Ban Liên đoàn đã có thể tự quyết và điều hành sinh hoạt cho đoàn. Đã vài lần ông xin từ chức nhưng lại có phụ huynh và huynh trưởng đứng ra mời ông ở lại. Trong tâm tư ông muốn rút về vị trí của một người Phật tử tại gia để chuẩn bị hành trang cho cuối cuộc đời. Nhiều đêm thao thức, ông ôn lại quãng đời của mình. Ông nghĩ về bà Bảy, vợ ông, và Khanh con trai ông. Bà Bảy tần tảo với ông hơn hai mươi mấy năm qua, chưa một lần trách móc ông khi ông tham gia gầy dựng gia đình Phật tử. Mấy năm gần đây ông phải lo cho đơn vị, bà cũng vui vẻ lên chùa làm công quả và đứng tên trong ban bảo trợ gia đình Phật tử. Gần cuối đời, ông muốn cùng bà sống cho trọn tình một kiếp người.

***

Dù đã 12 giờ khuya rồi, nhưng cảm thấy không yên lòng nên Vinh lại nhấc máy gọi lần nữa đến nhà ông Bảy:
- A lô, thưa thím, chú Bảy về chưa thím?
Giọng bà Bảy vẫn đều đặn, nhưng vẫn không giấu được nỗi lo lắng:
- Chưa con à! Không biết có chuyện gì không mà sao thím lo quá!
- Khanh còn thức không thím?
- Còn, nó cũng đang đứng đây nè! Con nói chuyện với nó nha!
- Dạ, cám ơn thím!
- A lô, Khanh đó hả em? Em và chú có khởi hành cùng lúc không mà sao tới giờ chú cũng chưa về nữa hả em?
- Dạ có, xe em, xe anh Chúc và anh Thắng khởi hành cùng lúc. Ba em ngồi xe anh Thắng, đến chừng khoảng nửa đường thì em và anh Chúc không thấy xe ảnh đâu nữa. Tụi em ghé vào một trạm nghỉ đứng đợi, nhưng hơn một tiếng đồng hồ vẫn không thấy nên tụi em phải về trước.
- Trong xe Thắng có chú rồi còn ai nữa em?
- Có Đạt và Phú trong đoàn Thiếu của em.
- Ờ, thôi. Anh gọi qua nhà Thắng thử coi, chừng nào em có tin gì thì nhớ gọi cho anh biết nghe!

Cả đêm hôm đó Vinh không thể nào chợp mắt. Vợ anh cứ giục:
- Thôi, anh ngủ đi mai còn đi làm. Em nghĩ chắc không sao đâu!
Bốn tiếng “chắc không sao đâu” lại càng khiến cho anh cảm thấy bất an. Làm sao anh không lo khi đáng lẽ kỳ trại họp bạn lần này anh phải đi cùng anh em, rồi vì bận việc bất ngờ nên đành giao Đoàn cho Chúc cùng chú Bảy đưa anh em đi. Đi ba xe mà giờ trở về chỉ có hai, còn một xe chưa biết ở đâu. Anh gọi sang nhà Thắng thì vẫn không có ai bắt máy, chứng tỏ Thắng cũng chưa về. Thỉnh thoảng ba của Đạt và ba của Phú lại gọi cho anh:
- Chú Vinh đó hả? Sao thằng nhỏ chưa thấy về?
Anh phải trấn an họ:
- Nó đi cùng xe với chú Bảy, chắc ghé chùa nào đó dọc đường, không chừng còn ngủ lại đó nên chưa về!
Nỗi lo lắng khiến anh cảm thấy đêm dài ra, mệt nhọc. Rồi anh thiếp trên sa-lông lúc nào không hay.
Tiếng điện thoại reo khiến Vinh choàng tỉnh dậy. Đồng hồ trên tường chỉ năm giờ sáng. Bên kia đầu dây, tiếng Chúc cất lên dồn dập:
- A lô, anh Vinh đó hả?
Vinh đáp nhanh:
- Ờ, có tin gì không em, anh đang lo quá!
Giọng Chúc run và lạc dần trong ống nghe:
 - Xe anh Thắng bị tai nạn rồi. Cả 4 người đã được đưa vô nhà thương. Người ta gọi về cho thím Bảy. Khanh mới báo cho em. Khanh chở thím Bảy lên nhà thương rồi. Thôi, em lên đó liền bây giờ. Anh tìm cách báo cho gia đình của Phú và Đạt biết nha. Em sợ báo tin này cho họ quá!
Chúc buông điện thoại. Vinh nghe tiếng cúp máy mà vẫn chưa chịu gác máy. Anh chết lặng một lúc. Vợ anh từ trong phòng đi ra hỏi:
- Có chuyện gì vậy anh?
Vinh thuật lại vắn tắt sự việc cho nàng nghe. Nàng cũng chết sững. Anh bỏ mặc vợ, chạy vào phòng thay quần áo, phóng nhanh ra cửa, vừa đi vừa nói với lại:
- Anh nhờ em phôn cho ba của Đạt và Phú giúp anh, bây giờ anh phải lên ngay bệnh viện. Đến sáng nếu anh chưa về thì gọi đến sở xin phép cho anh nghỉ ngày hôm nay.
Dứt lời anh biến mất sau cánh cửa.

***

Viên cảnh sát công lộ thuật lại tình tiết vụ tai nạn. Mọi người chết lặng trước lời kể của anh ta. Bà Bảy bỗng quỵ xuống. Chúc và Khanh vội đỡ bà ngồi vào dãy ghế trong phòng đợi. Má của Đạt hốt hoảng hỏi:
- Rồi bây giờ họ có sao không?
Viên cảnh sát trả lời:
- Họ đang trong phòng cấp cứu, tôi không biết gì hơn!

Rồi thấy không có ai hỏi gì nữa, viên cảnh sát đã bỏ đi. Vinh quay sang ba mẹ của hai em đoàn sinh, anh muốn nói một vài điều, nhưng rồi nghẹn lời không nói được. Ba của Phú như cảm thông với anh, vỗ vai anh và ra hiệu bảo mọi người yên lặng ngồi đợi.

Hai ngày căng thẳng ngột ngạt trôi qua, hai ngày nơi phòng thăm viếng của bệnh viện không ngớt người Việt Nam lui tới thăm hỏi các nạn nhân. Người trong chi hội và gia đình Phật tử thì lúc nào cũng thay phiên nhau túc trực. Người đồng hương của cộng đồng cũng thường lui tới thăm viếng hỏi han!

Nhưng rồi, ông Bảy đã qua đời...

***

Sau khi mọi nghi thức tang lễ chấm dứt, Ban trị sự chi hội đọc lời tán thán công đức ông Bảy. Hơn trăm người dự tang lễ đều bùi ngùi xúc động. Toàn thể huynh trưởng và đoàn sinh gia đình Phật tử đồng phục chỉnh tề nghiêm trang tiễn đưa bác Gia trưởng. Thắng ngồi xe lăn, nhờ một đoàn sinh đẩy, anh cũng cố đến để tiễn biệt ông Bảy lần cuối. Vinh thay mặt anh em đọc lời tiễn đưa ông Bảy. Tiếng anh nghẹn dần và ngắt quãng: “Với lời từ hòa, bác đã chỉ bảo chúng con từng điều từng điều một... bác thương xót chăm lo cho chúng con từng ly từng tý... Mỗi khi anh em chúng con lầm lỗi, bác luôn tha thứ cho chúng con trong tình thương yêu vô bờ bến... Bây giờ... chúng con có đốt đuốc tìm khắp nơi cũng không tìm ra một người Gia trưởng như bác…!

Rồi anh khóc nghẹn ngào. Ông chi hội trưởng nhìn người nhân viên nghĩa trang, ra hiệu là nghi thức đã xong, quan tài có thể đưa vào giàn thiêu. Chúc liền lách mình đến bên linh cữu người quá cố rút lại chiếc cờ đoàn vẫn phủ trên nắp quan tài từ hôm nhập liệm đến nay. Giọng anh rưng rưng “Từ giã bác Bảy. Mùa Vu Lan năm nay chúng con không còn bác nữa, bác ơi!”

Rồi anh để mặc cho những giọt nước mắt thi nhau chảy xuống. Tiếng máy chạy, chiếc quan tài từ từ được đưa vào đường hầm dẫn vào giàn thiêu. Bà bảy khóc. Khanh bưng bát nhang lặng lẽ gục đầu. Nhiều tiếng sụt sịt nổi lên hòa với tiếng niệm Phật không ngớt của quý Thầy và ban hộ niệm.

Từ Khoa
[Tập san Pháp Luân - số 45, tr.70, 2007]