Tuổi trẻ ở bất cứ xứ sở nào cũng là vốn liếng quí giá, là niềm hy vọng, là tương lai tươi sáng. Đặc điểm của tâm hồn tuổi trẻ là hồn nhiên tươi mát, mềm dẻo, vị tha... cho nên đó là mảnh đất màu mỡ nhất để ươm vào những hạt giống tốt đẹp.
Kính thưa quí vị và các bạn,
Tuổi trẻ ở bất cứ xứ sở nào cũng là vốn liếng quí giá, là niềm hy vọng, là tương lai tươi sáng. Đặc điểm của tâm hồn tuổi trẻ là hồn nhiên tươi mát, mềm dẻo, vị tha... cho nên đó là mảnh đất màu mỡ nhất để ươm vào những hạt giống tốt đẹp. Vì thế, vấn đề quan trọng nhất cho tuổi trẻ, vì tuổi trẻ, bao giờ và ở đâu, cũng là “giáo dục”. Đó là tiếp thu sự hiểu biết từ thế giới bên ngoài và làm phát triển những phẩm chất tốt đẹp có sẵn bên trong con người. Khi nói về “lời khuyên cho tuổi trẻ” hay “lời khuyên cho học sinh”, v.v... người ta thường dựa vào những ý kiến của những nhân vật quan trọng trong xã hội, hay lời nói của những bậc danh nhân, thánh nhân, v.v... bởi vì đó là nơi nương tựa và tin tưởng của mọi người. Đó là lý do mà câu chuyện Phật Pháp với Tuổi Trẻ của chúng ta hôm nay mang tựa đề này, một tựa đề của một bài nói chuyện của đức Đạt-lai Lạt-ma 14 Tây Tạng.
Sở dĩ chúng tôi xin ghi thêm “thân kính tặng ACE Áo Lam” là để quí vị và các bạn đọc qua có thấy (giống như chúng tôi) những điểm tương đồng giữa quan điểm giáo dục của đức Đạt-lai Lạt-ma với châm ngôn Bi-Trí-Dũng của GĐPT không.
Xin kính mời quí vị và các bạn đi vào vấn đề hội luận này với các huynh trưởng quen thuộc A, B, C.
A: Hôm nay chúng ta nói về đề tài gì hở các bạn?
B: Là bài nói chuyện của đức Đạt-lai Lạt-ma 14 Tây Tạng. Đó là “Vài lời khuyên cho tuổi trẻ”.
C: Mình cũng có đọc bài đó nữa và thấy rằng không hiểu sao mình thấy giống như tinh thần giáo dục của GĐPT mình vậy các bạn à!
A: Mình nghĩ cũng phải thôi vì đức Đạt-lai Lạt-ma suy cho cùng thì cũng là một nhà giáo dục Phật giáo, mà GĐPT chúng ta là một tổ chức giáo dục thanh thiếu nhi Phật tử, không phải là tuổi trẻ Phật giáo hay sao? Nếu không giống nhau mới là chuyện lạ!
B: Bạn A nói chí lý, tuy nhiên chúng ta cũng phải phân tích hẳn hoi để thấy rõ những điểm tương đồng, chứ nếu nói mà không chứng minh thì dễ bị ngộ nhận “thấy người sang bắt quàng làm họ” lắm đó nha! ☺☺ !!
C: Đồng ý, mình xin đưa ra ý đầu tiên của đức Đạt-lai Lạt-ma, đó là: “Trong xã hội tân tiến hiện nay, người ta có chiều hướng không quan tâm đến những phẩm tính tự nhiên của con người: ấy là sự tốt bụng, lòng từ bi, sự hợp tác và khả năng tha thứ”. Mình thấy giáo dục GĐPT chúng ta rõ ràng là có quan tâm đến những phẩm chất tốt đẹp này trong châm ngôn “Bi-Trí-Dũng” với lòng từ Bi đứng đầu đó. Còn nữa, chúng ta dạy các em những bài “Hiểu và Thương” hay những chuyện tiền thân, mẩu chuyện đạo, ca ngợi lòng từ bi, sự tha thứ, bao dung không chỉ của con người mà cả đến những con vật đáng làm gương cho con người nữa (Con Sư Tử trọng Pháp, con Voi hiếu nghĩa, v.v...) còn sự hợp tác thì rõ quá rồi, tinh thần đồng đội là giáo dục hàng đầu của chúng ta đối với ngành Thiếu và ngành Thanh mà!
A: Bạn còn quên một điều trước điều đó nữa; đức Đạt-lai Lạt-ma nói: “Tôi khuyên tuổi trẻ ngay khi còn trẻ cũng phải tập sống thuận thảo và tương trợ lẫn nhau... những cãi vã xung đột nhỏ không sao tránh khỏi nhưng quan trọng là phải biết xóa bỏ những chuyện ấy, không nên giữ lại bất cứ một chút oán thù nào trong lòng”. Điều này cũng nằm trong Luật Oanh Vũ và Luật ngành Thiếu rồi phải không các bạn (?): “Em kính mến Cha Mẹ và thuận thảo với Anh Chị Em”; khi giảng bài cho các em, chúng ta cũng nhấn mạnh rằng không chỉ thuận thảo với anh chị em mà cả với bạn bè, hàng xóm, và tất cả mọi người, phải kính trên, nhường dưới, v.v... Còn với ngành Thiếu: “Phật tử sống hỷ xả để dũng tiến trên đường Đạo” và khi giảng bài cho các em chúng ta cũng nhắc về đức tính tha thứ, bao dung, hỷ xả, xóa bỏ mọi oán giận, vui cái vui của người khác, hân hoan với tiếng vỗ tay dành cho người khác, “Sáng cho người niềm vui, chiều giúp người bớt khổ” hay “chia sẻ nỗi buồn với người đang khóc”, v.v...
B: Ngài còn nói: “Khi còn trẻ, người ta kết hợp với nhau một cách dễ dàng; chỉ cần gặp nhau và cùng nhau vui cười là có thể trở thành bạn hữu của nhau, không cần biết bạn của mình làm nghề gì, thuộc giống dân nào…”. GĐPT cũng vậy, các thành viên không phân biệt già trẻ, giàu nghèo sang hèn gì cả; đã vào GĐPT thì khi đến Chùa đều mặc áo Lam như nhau, con ông triệu phú hay ông bộ trưởng cũng như con bác thợ rèn… không có gì khác nhau; điều này không chỉ ngày nay ở đất nước văn minh này mà cả hơn nửa thế kỷ trước trong xã hội Việt Nam còn phong kiến vẫn vậy. Nhỏ thì phải chào hỏi người lớn trước, lớn thì phải có bổn phận săn sóc nhường nhịn nhỏ… điều này đã thành nền nếp truyền thống mấy đời.
C: Đức Đạt-lai Lạt-ma còn bảo rằng, “Thật là quan trọng cho tuổi trẻ sớm ý thức được rằng đời sống con người không phải dễ dàng. Muốn thực hiện một cách tốt đẹp sự sống ấy thì không được nản chí khi những khó khăn xuất hiện và nhất là phải có một sức mạnh bên trong.” Điều này không chỉ trong châm ngôn Bi-Trí-Dũng mà còn tiềm tàng trong các bài học về Phật pháp và Tinh thần. Riêng về “sức mạnh bên trong” phải chăng là đức Dũng và muốn “ý thức được rằng đời sống con người không phải dễ dàng” chính là phải dùng Trí tuệ để quán xét?
A: Đúng vậy, sức mạnh bên trong mà đức Đạt-lai Lạt-ma nói đến chính là sự Tỉnh thức (Chánh niệm); đó là khả năng để thực hiện một cách tốt đẹp đời sống này, và khi những khó khăn xuất hiện cũng phải duy trì chánh niệm, đem nhẫn nhục, hy sinh, v.v... để đối phó. Đây cũng chính là đức Dũng mà bạn C vừa nói đến.
B: Mình rất đồng ý với các bạn về Trí và Dũng trong châm ngôn của GĐPT mà các bạn phân tích, ứng với việc thực hiện tốt đẹp đời sống và ứng phó khi những khó khăn của cuộc sống xuất hiện, để không đầu hàng, không ngã gục.
C: Các bạn nghĩ sao về ý kiến của đức Đạt-lai Lạt-ma khi nói về mạng lưới truyền thông: “Các chủ đề ưa chuộng của mạng lưới truyền thông là cướp bóc, tội phạm, những hành vi thúc đẩy bởi sự tham lợi hay hận thù. Tuy thế, ta không thể nào bảo rằng trong thế giới này tuyệt nhiên không có một hành động cao cả nào xảy ra, không có hành vi nào xuất phát từ phẩm tính tốt đẹp của con người. Chẳng lẽ không có ai chăm lo cho người bệnh tật, trẻ mồ côi, người già yếu, khuyết tật với tấm lòng bất vụ lợi hay sao? Những hành vi như vậy rất nhiều, nhưng chúng ta lại xem những hành vi đó là bình thường…”?
A: Ngài nói rất có lý! Thế giới truyền thông của chúng ta bây giờ xem thường những tư duy và hành vi phát sinh vì tình yêu thương mà chỉ ưa truyền thông những tin tức giật gân do bạo lực, tàn ác gây ra. Giới truyền thông đã quên rằng chính những gì phát sinh từ hiểu biết và thương yêu ảnh hưởng rất tốt đến tinh thần và thể xác chúng ta, trong khi những hành vi tội ác bạo tàn khống chế ta đến một độ nguy hiểm nhất là con em chúng ta ngỡ rằng bản chất con người là độc ác xấu xa như thế!
B: Phải! phải! điều này không những đức Đạt-lai Lạt-ma mà chính GĐPT chúng ta nói riêng, các đoàn thể thanh niên sinh viên học sinh, các tổ chức giáo dục nói chung đã lên tiếng báo động rằng có những chương trình truyền hình rất độc hại cho trẻ em và chính quyền đã lưu ý phụ huynh học sinh chỉ nên cho các em xem những chương trình TV nào có tính cách giáo dục lành mạnh, v.v...
C: Không những thế, những phim truyện truyền hình có nội dung đánh nhau, dùng súng và vũ khí tối tân để sát hại sinh linh, v.v... cũng được khuyến cáo phải xét lại.
A: Thật vậy, cho nên đức Đạt-lai Lạt-ma đã nhắc nhở chúng ta cần thiết phải nói với tuổi trẻ như sau: “Các em hãy cố gắng nhận thấy những phẩm tính tốt đẹp của con người đang hiện hữu một cách tự nhiên trong các em. Hãy xây dựng trong lòng một niềm tin vững chắc và tập cho mình biết đứng vững trên đôi chân của chính mình”.
B: Điều này GĐPT chúng ta cũng đã chủ trương như vậy khi nói về vấn đề lựa chọn nghề nghiệp của các em: hãy lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bản chất của mình, trình độ hiểu biết của mình, khả năng và quyền lợi của mình cũng như của gia đình mình, thân bằng quyến thuộc của mình thì càng tốt, vì như vậy mình có sẵn kinh nghiệm của họ, sự chỉ dẫn tận tình của họ, v.v...
C: Còn nữa, khi đã lựa chọn rồi thì phải cố gắng mà duy trì, khắc phục khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ, đừng có thay đổi nghề nghiệp như thay đổi thực đơn để tìm “cảm giác lạ” thì sẽ khó thành công trong đời.
A: Do vậy, ngay từ khi chọn ngành học, chúng ta đã nhắc nhở các em phải thận trọng chọn ngành nghề thích hợp với tính tình, sở thích và năng khiếu của mình chứ không đợi đến khi ra trường rồi mà vẫn không biết mình muốn cái gì!
B: Như vậy, chúng ta đã có thể chứng minh được rằng giáo dục của GĐPT nói chung đã đáp ứng những lời khuyên của đức Đạt-lai Lạt-ma cho tuổi trẻ hôm nay rồi chứ gì?
C: Phải, nếu chúng ta chuyên chở được tinh thần của châm ngôn Bi-Trí-Dũng của ngành Thiếu, Hòa-Tin-Vui của ngành Oanh vào những bài học Phật pháp, tinh thần, hoạt động thanh niên, văn nghệ, v.v... của chương trình tu học GĐPT thì chúng ta đã thực hiện đúng những lời khuyên của đức Đạt-lai Lạt-ma đối với tuổi trẻ hôm nay rồi!
A: Ngoài ra chúng ta cũng đã nhiều lần bàn về vấn đề “làm mới” cách truyền đạt sao cho các em thích học Phật pháp, chuyên môn, Việt ngữ... cũng như thích tập múa Lân, văn nghệ, tập ca múa, vui chơi… nữa mới được!
B: Đúng vậy, chuyện của ACE mình còn dài mà, phải không các bạn?
C: Phải đó, hôm nay đến đây tạm đủ, xin cảm ơn các bạn và xin hẹn lần tới nha! Tạm biệt!
A và B: Tạm biệt! Tạm biệt!
Tâm Minh
[Tập san Pháp Luân - số 63, tr78, 2009]