Sư ông tôi bản tính thích trào lộng trong khi giảng dạy, Sư ông thường nói “Người tu đừng để tắt nụ cười trong tâm thức mình”.
Vừa nói Sư ông vừa chỉ tay vào tivi nơi bọn tôi đang xem phim Tây Du Ký trong giờ thư giản, Sư ông phá lên cười: “Nơi nào có trí tuệ nơi đó có an lạc, nơi nào không trí tuệ nơi đó dễ điên loạn”. Các chú nhìn xem có phải lúc nào Tôn Ngộ Không cũng đi trước, luôn luôn dẫn đầu đoàn thỉnh kinh - trí tuệ phải tiên phong lãnh đạo - tâm dẫn đầu các pháp; tâm làm chủ tạo tác. Có điều là ta chớ lầm trí tuệ không hẳn là trí thức khoa bảng đâu nhé, chỉ khác nhau ở đầu óc, trái tim có thanh tịnh giới đức hay không, cho nên phải có giới hạnh để thanh lọc tịnh hóa trí thức mới thành tựu trí tuệ viên mãn được, cụ thể là ta thấy các nhà trí thức vẫn bị ma đưa lối quỷ dẫn đường, vẫn tìm những chốn đoạn trường mà đi.
Lại nữa kìa! Có phải nhà sư mõm dài kia là Trư Ngộ Năng không? (cả nhóm cùng cười) Sư ông giải thích: “Ngộ Năng là giác ngộ cái bản năng ham muốn của con người, ham cảm giác, ham ăn, ham ngủ”. Có chú nào tâm đắc với Bát Giới không? (Một chú cười khúc khích). Muốn hàng phục chú Trư trong tâm mình phải tu Tám Giới, chấn chỉnh ngay kẻo Trư Ngộ Năng rủ chúng ta đi vào cửa hàng ăn uống, la cà tới quán cà phê, thả hồn theo khói thuốc và âm thanh quyến rũ. Đến đây tivi diễn ra cảnh hai huynh đệ Ngộ Không và Ngộ Năng đang tranh cải việc gì đó. Sư ông liền giải thích: Chúng ta cũng vậy, vẫn có mâu thuẫn nội tâm giữa trí tuệ và vô minh, giữa tích cực và tiêu cực. Tôn Ngộ Không có thần thông trí tuệ dễ nhận ra yêu ma hiện tướng cám dỗ nên nhiều lần đã cứu nguy cho bản thân và cả Sư phụ, còn Trư Bát Giới bị bản năng ham muốn khoái lạc che khuất nên có khuynh hướng thụ động nhiều phen lâm nguy là vậy. Sư ông vui cười nêu ví dụ: Chú nào tinh tấn công phu, siêng năng tu học, kiên trì chấp tác Phật sự đó là hào khí của Tôn Hành Giả, trui rèn đạo hạnh và trí tuệ bất khuất; còn chú nào giải đãi ham thích hưởng thụ là hiện thân của Bát Giới lãnh đạo; Sư ông còn ví von: Cuộc ra quân nào mà để cho Bát Giới làm huấn luyện viên chỉ đạo thì nhất định đội bóng đó sẽ bị thảm bại, giải nghệ. Vậy muốn giương cao ngọn cờ chiến thắng thì phải để Tề Thiên cầm quân, muốn cho Phật giáo vươn cao phải đào tạo những huấn luyện viên Trụ trì có thực học thực tu. Bát Giới lãnh đạo thì cửa hàng ăn uống phồn vinh, còn trường đại học thì không đủ để bồi dưỡng trí tuệ cho lớp hậu sinh vì hành giả Ngộ Không (Giác Ngộ được Tánh Không) đã mai danh ẩn tích phương trời nào. Lại còn nhân vật thứ ba nữa khá trầm lặng, lập hạnh Phổ Hiền, chịu kham nhẫn gồng gánh, nhưng lý lịch cũng thuộc thành phần đao to búa lớn. Trước kia là con thủy quái kích động vô cùng, thích giao chiến, ưa lý luận thế trí biện tài, đeo chín cái sọ người biểu tượng là sản phẩm của chiến tranh chém giết, nay mang chuỗi kim cang và được Sư phụ ban cho pháp danh Ngộ Tịnh – giác ngộ cái bản chất thanh tịnh vốn có của mình.
Tâm lực minh mẫn chưa đủ, cần phải có một thân xác tráng kiện dũng mãnh mới đủ sức Tây du, băng rừng vượt núi qua sông. Con ngựa vốn là yêu tinh, nguyên là con rồng bị đọa nên khi hóa ngựa thì thành con long mã làm phương tiện trợ duyên cho Đường Tăng. Nó sám hối lỗi xưa lấy công chuộc tội, trọn tình hiếu nghĩa như ba sư huynh của mình dù không biết nói, nhưng vẫn có linh thức để cảm nhận mọi thăng trầm của cuộc trường chinh tìm chân lý đầy gian khổ.
Sư ông tôi lại hỏi to giọng: Còn Đường Tăng là ai ? Chính là thân phận chúng ta chứ ai nữa.
Cũng ước vọng cần cầu giải thoát, nhưng cũng đam mê khoái lạc cõi trần. Trên bước đường còn sơ cơ tu học, do sức mạnh của tập khí ái dục, Đường Tăng đôi phen bị mất chí hướng nên thường bênh vực ý kiến của Bát Giới và đôi khi còn gạt bỏ Ngộ Không, người đệ tử đã từng cứu sống mình.
Khi Ngộ Không xuất hiện trong tâm mình - trí tuệ phát sinh - ta chánh niệm quán sâu mới cảm nhận được trong tứ sự cúng dường có mồ hôi nước mắt của đàn na thí chủ đang lao tác nhọc nhằn ngày đêm phục vụ, để hôm nay ta mới có được phương tiện vật chất cần thiết để tu hành, chư Tổ dạy:
Cuốc ruộng lúc đang ngọ, mồ hôi trên má đổ.
Ai biết cơm trên mâm, mỗi hột đều cay khổ.
Sư ông tôi chống cây gậy đứng lên, vẫn giữ nụ cười trên môi hí thoại: Đường Tăng, các chú có hàng phục được ba đệ tử giới-định-tuệ trên nẻo đường đầy ma yêu trá hình thử thách hay không? Làm sao đánh mất cái Ta được, làm sao ngũ uẩn giai không được. Tội nghiệp các đệ tử của Đường Tăng khi thấy tứ chúng cung kính bái xá ngưỡng mộ lại tưởng mình là thánh giả đã kiến tánh có đủ hào quang soi sáng cho thiên hạ. Thực sự là quần chúng bái lạy vị cao tăng đang ngồi trên lưng ngựa, vị Hòa thượng từ bi đức độ, có oai lực lãnh đạo, ba thị giả kia chỉ là kẻ ăn theo. Đến đây để kết thúc giờ thư giản Sư ông tôi kể thêm câu chuyện nhằm bổ sung cho toa thuốc phá ngũ uẩn. Câu chuyện Chồn mượn oai cọp (hồ giả hổ uy) như sau: Một hôm, cọp đang trên đường tìm thú để ăn thịt. Nó gặp được chú chồn. Chồn giựt mình nhưng liền trấn tĩnh: Ngươi không dám ăn ta đâu, vì trời sai ta lãnh đạo trăm thú trong rừng này. Nếu ngươi ăn thịt ta tức là đã nghịch với ý trời vậy. Nếu không tin ngươi hãy đi theo ta, ta vì ngươi mà đi trước, xem coi có phải là trăm thú đều run sợ và chạy trốn khi trông thấy ta không. Cọp cho là phải nên cùng đi. Bầy thú thấy vậy đều hoảng hồn trốn núp hết. Riêng phần cọp chẳng biết loài thú sợ mình mà cứ nghĩ là chúng sợ chồn. Riêng chú chồn vẫn run sợ cái ý đồ lợi dụng thời thế của mình, nếu cọp biết được chắc khó toàn mạng. Ngu thật là quá vậy (thậm hỉ kỳ ngu dã?). Phải gaté gaté paragaté (yết đế, yết đế, ba la yết đế), phải tịnh hóa năm uẩn thì năm thầy trò Đường Tăng mới vinh quang tới chùa Lôi Âm cảnh Phật được.
Thích Hạnh Thiền.
[Tập san Pháp Luân - số 7]